Istnieją wytyczne dotyczące przyrostu masy ciała u dziecka w poszczególnych grupach wiekowych. Jednakże, każde dziecko przybiera na masie w sposób indywidualny. Zależy to między innymi od predyspozycji genetycznych, ilości spożywanego pokarmu i jego rodzaju, aktywności fizycznej, środowiska, w którym żyje, kondycji psychicznej oraz przebytych czy aktualnych chorób. Prawidłowy stan masy ciała zazwyczaj określa się za pomocą siatek centylowych, które opracowane są dla poszczególnych grup wiekowych oraz płci. Aby dowiedzieć się, w którym centylu znajduje się dziecko, należy znać jego aktualną wagę, wzrost oraz wiek. W przypadku młodszych dzieci pod uwagę bierze się również obwód głowy oraz klatki piersiowej.
Interpretacja siatek centylowych dla dzieci jest następująca:
W artykule tym chcielibyśmy zająć się pojęciem „niedowaga u dzieci”. Spróbujemy wyjaśnić, kiedy mówimy o niedowadze, co może ją powodować oraz jak pomóc dziecku z niedowagą. Przyjmuje się, że dziecko ma niedowagę, jeżeli znajduje się w trzecim bądź poniżej trzeciego centyla. Przedział pomiędzy 3.-10. centylem informuje rodziców oraz lekarzy, że należy wagę dziecka dokładnie monitorować. Każdy niepokojący spadek masy ciała powinien być konsultowany z lekarzem, ponieważ może być objawem rozwijającej się choroby fizycznej jak i psychicznej.
O niedowadze u dziecko mówimy wtedy, gdy dziecko ma niższą masę ciała niż przewiduje się na podstawie jego wieku, wzrostu oraz płci. Niedowaga u dziecka często wynika z niedożywienia i wiąże się z niedostatecznym spożyciem bądź wchłanianiem z pokarmu białka, minerałów, witamin, kalorii, w odniesieniu do jego zapotrzebowania. Niedożywienie może być wynikiem choroby, problemów emocjonalnych bądź społecznych.
Niedowaga u dziecka jest zazwyczaj procesem, które jakiś czas trwa i stopniowo się pogłębia. Początki mogą być czasami niezauważalne, dlatego ważna jest obserwacja dziecka. Oczywiście, standardowym sposobem na sprawdzenie, czy masa dziecka spada jest oczywiście regularne ważenie. Jednakże zdajemy sobie sprawę, że nie jest to czynność rutynowa. Dlatego też, to co powinno zaniepokoić rodziców w zachowaniu dziecku a związane może być ze spadkiem masy ciała, to m.in.:
Niedowaga u dziecka może mieć różne przyczyny. W procesie diagnostycznym pod uwagę należy brać powody medyczne, społeczne a także psychologiczne, które często się łączą.
W naszym artykule skupimy się na najczęstszych powodach, które wpływać mogą na spadek masy ciała u dziecka. Chcielibyśmy zaznaczyć, że wymienione przyczyny mogą, ale nie muszą dotyczyć Państwa dziecka. To lekarz po dokładnym zbadaniu dziecka, stawia diagnozę i wprowadza odpowiednią formę leczenia.
Jedną z głównych przyczyn niedowagi u dziecka jest jego niedożywienie. Problemy finansowe rodziny, słabe warunki życiowe powodują często brak dostępu do odpowiednio zbilansowanej diety oraz pełnowartościowych produktów. W związku z tym dziecko nie przyjmuje odpowiedniej ilości kalorii, witamin, minerałów, co prowadzi do powstania niedowagi. Innym czynnikiem który wpływa na spadek masy ciała dziecka jest stres. Może być on spowodowany trudną sytuacją rodzinną, zaniedbaniem, przemocą, nieprawidłowymi relacjami rodzinnymi. Sytuacjami stresogennymi może być również trudna sytuacja szkolna, problemy w nauce czy konflikty rówieśnicze. Stres i traumatyczne przeżycia mogą wpływać negatywnie na apetyt i zdolność dziecka do prawidłowego odżywiania się. Niedowaga u dziecko mające podłoże psychologiczne często wiąże się z powstaniem zaburzeń odżywiania, czyli jadłowstręt psychiczny bądź bulimia, które są chorobami zagrażającymi życiu dziecko, jeżeli nie zostaną zaopiekowani medycznie jak i psychiatrycznie.
Innym powodem niedowagi u dzieci o podłożu psychologicznym może być wybiórczość pokarmowa, która polega na specyficznym i trwałym wzorcu zachowania, polegającym na spożywaniu tylko nielicznych, preferowanych produktów spożywczych. Dziecko z wybiórczością pokarmową może jeść tylko kilka rzeczy, w związku z tym dieta dziecka jest uboga w wartościowe dla zdrowia składniki. Wybiórczość pokarmowa pojawia się najczęściej u dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi (Autyzm, Zespół Aspergera) bądź z zaburzeniami sensorycznymi.
Przede wszystkim, jeżeli dziecko w niepokojący sposób zaczyna tracić wagę, należy udać się do lekarza pediatry, w celu poznania przyczyny problemu. Podczas wizyty lekarz przeprowadza wywiad medyczny dotyczący aktualnego stanu zdrowia dziecka, przebytych chorób, historii okołoporodowej a także sytuacji rodzinnej (w jakich warunkach żyje dziecko, jak wyglądają relacje w domu pomiędzy dzieckiem a poszczególnymi członkami rodziny). Zadaje pytania dotyczące stanu emocjonalnego dziecko, czy i w jaki sposób zmieniło się jego zachowanie. Analizuje, czy dziecko je tylko określone produkty, czy je chętnie a może jest zmuszone. Zwraca uwagę na to w jaki sposób dziecko odżywia się, czyli co je, w jakich ilościach i o jakich porach. Czy dziecko preferuje pokarmy stałe, czy płynne, czy je samodzielnie. Dopytuje się o to, czy dziecko wymiotuje, czy występują biegunki, zaparcia, zaburzenia połykania. Czasami zalecany jest dzienniczek żywieniowy, w którym rodzic notuje każdy posiłek dziecka.
Po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu medycznego, lekarz pediatra bada dziecko palpacyjnie, a także waży je oraz mierzy: wzrost, odwód głowy, klatki piersiowej. Gdy Lekarz zdobędzie wszystkie wstępne informacje, patrzy w którym centylu dziecko się znajduje. Jak wyżej wspomnieliśmy centyl 3. i poniżej wskazuje na niedowagę, natomiast centyl 3.-10. wymaga obserwacji. W związku z tym lekarz może zlecić dodatkowe badania w celu poszerzenia diagnostyk. Takimi badaniami mogą być:
Jeżeli przyczyna niedowagi u dziecka jest poważna, lekarz pediatra może zlecić konsultacje u specjalistów dziecięcych. Jeżeli problem związany jest z układem pokarmowym, dziecko może być skierowane do lekarza gastroenterologa dziecięcego. W przypadku alergii pokarmowych wymagana jest wizyta u alergologa dziecięcego. Jeżeli niedowaga wynika z zaburzeń układu moczowego powinno się ją skonsultować z lekarze nefrologiem dziecięcym.
Należy pamiętać, że niedowaga u dziecko może mieć podłoże również emocjonalne. Wówczas zaleca jest konsultacja u lekarza psychiatry dziecięcego oraz psychologa dziecięcego.
Leczenie niedowagi u dziecka zależy od źródła problemu oraz stopnia niedowagi. W większości przypadków, w pierwszej kolejności leczy się przyczynę pierwotną, czyli chorobę która doprowadziła do niedowagi. Następnie wprowadza się odpowiednio zbilansowaną i dostosowaną do dziecka dietę. Jeżeli jest taka konieczność lekarz przepisuje odpowiednią suplementację. W skrajnych przypadkach niedowagi tj. w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia, wymagana jest hospitalizacja i karmienie pozajelitowe.
Jakie choroby powoduje niedowaga?
Przede wszystkim niedowaga może prowadzić do zahamowania wzrostu i rozwoju dziecka, powstania anemii, osłabienia układu odpornościowego, zwiększenia podatności na infekcje, zaburzenia gospodarki witaminowej, ogólnego osłabienia organizmu.
Co zrobić, gdy dziecko ma niedowagę?
Jeżeli dziecko ma niedowagę należy udać się do lekarza pediatry w celu przeprowadzenia dokładnej diagnostyki, by znaleźć źródło problemu. Następnie wprowadzana jest odpowiednia forma metoda leczenia.
Dlaczego waga dziecka stoi w miejscu?
Powodów, dlaczego waga dziecka stoi w miejscu jest wiele. Może być to spowodowane nieprawidłową dietą, infekcją, problemami hormonalnymi.
Do jakiego lekarza udać się, gdy dziecko ma niedowagę?
Gdy dziecko zmaga się z niedowagą należy udać się do lekarza pediatry. Jeżeli będzie potrzeba, zleci on konsultacje u lekarza specjalisty.
Kiedy wiadomo, że dziecko ma niedowagę?
Uznaje się, że dziecko ma niedowagę, jeżeli znajduje się w 3. i poniżej centylu.
Czy lekka niedowaga u dziecka jest groźna?
Każdy spadek masy ciała u dziecka powinien być skonsultowany z lekarzem pediatrą. Niedowaga u dziecka oraz stan na granicy niedowagi może w znacznym stopniu osłabić organizm dziecka, zwiększając jego podatność na infekcje. Należy pamiętać, że niedowaga u dziecka jest często wynikiem rozwijającej się choroby, która wymaga leczenia.
