Pierwsze sygnały autyzmu u niemowląt i małych dzieci – na co zwrócić uwagę?

Twoje dziecko rośnie, uczy się, odkrywa świat. Z każdym dniem zmienia się i zdobywa nowe umiejętności. Ale co jeśli coś Cię niepokoi? Jeśli masz wrażenie, że rozwój malucha wygląda inaczej niż u rówieśników? Ten tekst pomoże Ci zrozumieć, które sygnały warto zauważyć wcześniej. Czytaj dalej – lepiej sprawdzić za wcześnie niż za późno.

Brak kontaktu wzrokowego i społecznego

  • Dziecko nie patrzy w oczy, nie odwzajemnia uśmiechu.
  • Unika twarzy, skupia się na przedmiotach (np. światło, wzory).
  • Brak zainteresowania interakcją z opiekunem po 3. miesiącu życia.

Brak reakcji na imię i dźwięki

  • Brak odwracania głowy w odpowiedzi na imię (od ok. 6. miesiąca).
  • Brak uśmiechu, gdy je wołasz.
  • Obojętność na hałasy może sugerować trudności komunikacyjne lub sensoryczne.

Jak rozpoznać brak kontaktu wzrokowego i społecznego?

W pierwszych miesiącach życia dziecka szczególnie ważny jest kontakt wzrokowy. Maluch powinien reagować na twarz opiekuna, patrzeć w oczy, obserwować mimikę. To podstawa budowania relacji. Jeśli tego nie robi – warto się temu przyjrzeć.

Dziecko, które nie szuka Twojego wzroku ani nie odwzajemnia uśmiechu, może mieć trudności z wchodzeniem w kontakt. Nie musi to oznaczać autyzmu, ale jest to sygnał ostrzegawczy. Szczególnie jeśli taka sytuacja utrzymuje się po 3. miesiącu życia.

Czasem objawy są subtelne. Maluch unika twarzy, ale interesuje się światłem lub wzorami na ścianie. Zamiast nawiązywać kontakt, skupia się na przedmiotach. To też może być powód do rozmowy ze specjalistą.]

Czy dziecko reaguje na swoje imię i dźwięki?

Zwykle już około 6. miesiąca życia dziecko zaczyna rozpoznawać swoje imię. Odwraca głowę, gdy je usłyszy. W późniejszych miesiącach może się uśmiechać, gdy je wołasz. Brak reakcji może być sygnałem problemów z komunikacją lub słuchem.

To nie zawsze znaczy, że dziecko nie słyszy – może po prostu nie kojarzyć, że to do niego mówisz. Czasem taka obojętność to jeden z pierwszych objawów spektrum autyzmu.

Warto też obserwować reakcje na hałas i dźwięki z otoczenia. Jeśli maluch nie reaguje na trzask drzwi, szelest papieru czy dźwięki zabawek – to może być wskazówka.

Jakie zachowania powinny wzbudzić Twoją czujność?

Dzieci uczą się świata przez powtarzanie, lecz niektóre schematy mogą wskazywać na coś więcej. Kręcenie się w kółko, machanie rączkami, stukot w jednym rytmie – jeśli to trwa długo i nie pełni funkcji zabawy, warto się temu przyjrzeć.

Czasem maluchy unikają dotyku albo wręcz przeciwnie – domagają się go w nietypowy sposób. Mogą być nadwrażliwe na dźwięki albo światło. To wszystko mieści się w obrazie autyzmu, jeśli występuje regularnie i w różnych sytuacjach.

Ciekawostka! Niektóre dzieci ze spektrum autyzmu mogą mieć wyostrzone zmysły – np. doskonały słuch albo wyjątkową pamięć wzrokową. Ale te cechy nie równoważą trudności społecznych.

Na co zwrócić uwagę w zachowaniu i rozwoju dziecka?

Zachowania, które różnią się od typowego rozwoju, mogą być widoczne już w pierwszym roku życia. Nie ignoruj ich – nawet jeśli wydają się drobiazgami. Czasami to właśnie one układają się w większy obraz.

Zanim zdecydujesz się na konsultację ze specjalistą, spróbuj zaobserwować takie elementy jak:

  • brak gaworzenia – dziecko nie wydaje głosek ani nie próbuje naśladować dźwięków,
  • sztywność ruchów – powtarzalne gesty, które nie mają celu komunikacyjnego,
  • trudności z zabawą – brak zabawy „na niby”, brak zainteresowania innymi dziećmi,
  • brak wskazywania – dziecko nie pokazuje palcem, nie wskazuje obiektów,
  • opóźnienia w rozwoju mowy – brak słów po 12. miesiącu, brak prostych zdań po 24. miesiącu.

Nie musisz od razu szukać diagnozy. Czasem wystarczy wczesna interwencja i wspieranie rozwoju.Im wcześniej zareagujesz, tym lepiej dla dziecka.

Wczesna diagnoza daje szansę na skuteczną pomoc

Autyzm nie ma jednej twarzy. U każdego dziecka może wyglądać inaczej. Dlatego tak ważna jest czujność rodzica, który spędza z maluchem najwięcej czasu. To Ty możesz jako pierwszy zauważyć, że coś się nie zgadza.

Jeśli coś Cię niepokoi – nie czekaj. Zgłoś się do pediatry albo psychologa dziecięcego. Wczesna diagnoza pozwala na dobranie skutecznych form wsparcia. Nie chodzi o etykietę, ale o szansę na lepszy rozwój.

Ciekawostka! Wiele dzieci, które otrzymały wsparcie przed 3. rokiem życia, robi ogromne postępy i łatwiej funkcjonuje w grupie rówieśniczej.

Udostępnij artykuł:
crosschevron-right