Problem z koncentracją i uwagą u dziecka jest najczęściej dostrzegany, gdy dziecko rozpoczyna edukację szkolną. Trudność z koncentracją sprawia, że dziecko uczy się gorzej bądź wymaga więcej czasu na przyswojenie wiedzy. Generuje to sporo trudności, w tym też emocjonalnych. Brak sukcesów w szkole oraz w codziennym życiu, może powodować frustrację, złość, poczucie porażki a nawet obniżoną samoocenę. Ważna jest więc specjalistyczna pomoc, ponieważ nieleczony problem z koncentracją może mieć negatywne konsekwencje w życiu dorosłym. Dowiedz się więcej na temat koncentracji u dzieci.
O zaburzeniu koncentracji i uwagi mówimy, gdy dziecko ma skończony 7. rok życia. Objawy muszą występować przynamniej 6 miesięcy oraz obejmować różne aspekty życia dziecko. Oznacza to, że symptomy występują na wielu płaszczyznach np. w domu, szkole, placu zabaw, zajęciach dodatkowych itp. Aby postawić diagnozę zaburzenia koncentracji i uwagi u dziecka, musi wystąpić większość z wymienionych objawów:
nieumiejętność zwracania uwagi na szczegóły,
popełnianie błędów przez nieuwagę,
brak umiejętności skupienia się na jednym zadaniu przez dłuższy czas,
brak reakcji na przekazywane komunikaty,
porzucanie zadania przed jego ukończeniem lub niedokładne (bez zastanowienia) wykonywanie poleceń,
brak właściwej organizacji pracy (np. chaos na biurku, w tornistrze),
niechęć do podejmowania aktywności umysłowej,
gubienie ważnych rzeczy przez rozkojarzenie,
dekoncentracja na skutek innych bodźców (nawet słabych),
problem z pamiętaniem o codziennych obowiązkach,
złe wyniki w nauce.
Dodatkowo, przy zaburzeniu koncentracji i uwagi u dziecka mogą pojawić się trudności w kontroli własnych emocji. Dziecko może być wybuchowe, przejawiać zachowania agresywne. Jest to poważny problem, ponieważ zachowania te wpływają na relacje rówieśnicze. Często dzieci z zaburzeniami koncentracji i uwagi są nielubiane przez innych bądź niezrozumiane, przez co odtrącane.
Warto podkreślić, że zaburzenia koncentracji i uwagi u dziecka to nie to samo co Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej (ADHD). W przypadku ADHD oprócz zaburzeń koncentracji wyróżnia się również wzmożoną ruchliwość oraz impulsywność w działaniach. Dowiedz się więcej o diagnozie ADHD.
Główną przyczyną problemu z koncentracją i uwagą u dzieci są zaburzenia neurologiczne. Najprawdopodobniej, spowodowane spowolnionym bądź zahamowanym rozwojem struktur mózgowych odpowiedzialnych za koncentrację, znajdujące się w płacie czołowym. Kolejną przyczyną może być nadmierne stymulowanie dziecka od najmłodszych lat. Dzieci, które mają dużo zajęć dodatkowych, każdy dzień jest wypełniony jakimiś aktywnościami, oglądają sporo telewizji albo spędzają czas przed komputerem bądź telefonem, narażone są bardziej na pojawienie się deficytów uwagi. Brak rutyny w życiu dziecka, spowodowane ciągłymi aktywnościami i zmianami w życiu również mogą się do tego przyczynić. Inną przyczyna powstania zaburzeń koncentracji jest nieprawidłowa dieta dziecka, która zawiera dużą ilość cukru, sztucznych barwników, substancji konserwujących. Istnieją badania, które pokazują, że palenie papierosów, picie alkoholu przez matkę w czasie ciąży może również przyczynić się do pojawienia się trudności z koncentracją i uwagą u dzieci.
Jeżeli u dziecka zauważone zostaną objawy związane z brakiem koncentracji i uwagi, należy udać się do lekarza neurologa dziecięcego. Specjalista ten zbierze dokładny wywiad medyczny oraz zbada dziecko. Na podstawie danych będzie mógł postawić właściwą diagnozę oraz wdrożyć odpowiednie leczenie. Czasami leczenie obejmuje włączenie farmakoterapii, odpowiednio dobranych witamin czy wdrożeniu specjalnej diety. Niekiedy, dziecko może zostać skierowane do psychiatry dziecięcego, jeżeli pojawią się również trudności w sferze emocjonalnej.
Przy zaburzeniach koncentracji i uwagi u dzieci, bardzo ważną rolę odgrywa terapia psychologiczna. Ma ona na celu pomóc dziecku w lepszym funkcjonowaniu oraz wzmocnić rodziców w kompetencjach wychowawczych. Psycholog może wdrożyć trening uważności, ćwiczenia wzmacniające koncentrację oraz sposoby na radzenia sobie z emocjami. W życiu dziecka z deficytami uwagi i koncentracji bardzo ważna jest rutyna oraz dobra organizacja pracy. Na terapii dziecko oraz rodzic uczy się wprowadzać w życie zasadę 3R, czyli regularność, rutyna oraz repetycja (powtarzalność poleceń do skutku).
Badanie koncentracji i uwagi u dzieci może być przeprowadzane przez różnych specjalistów, takich jak psychologowie czy pedagodzy. Ocena koncentracji uwagi u dzieci może obejmować różnorodne metody, w zależności od wieku dziecka, jego umiejętności, a także celu badania. Metody badań koncentracji i uwagi u dzieci to np. testy neuropsychologiczne, testy psychometryczne na inteligencje, testy poznawcze oraz kwestionariusze (wypełniają je rodzice oraz nauczyciele). Dodatkowo, do badań można zaliczyć obserwację behawioralną, która polega na obserwacji zachowań dziecka w różnych sytuacjach (podczas zabawy, rozmowy z innymi, w domu). Bardzo ważnym elementem badań jest wywiad rodzinny, który dostarcza ogólnych informacji o środowisku w jakim żyje dziecko oraz jak w nim funkcjonuje.
Innym rodzajem badań są badania medyczne, które może zlecić lekarz neurolog dziecięcy. Czasami może zostać zlecona morfologia krwi bądź badanie EEG, które ma na celu sprawdzenie bioelektrycznej czynności mózgu.
Gdy dziecko ma problemy z koncentracją i uwagą, należy udać się pierwszej kolejności do lekarza neurologa dziecięcego. Specjalista ten po zebraniu wywiadu medycznego oraz zbadaniu dziecka, będzie mógł postawić diagnozę oraz znaleźć przyczynę problemu. Jeżeli zaistnieje taka potrzeba, wdroży odpowiednie metody leczenia, w tym farmakoterapię.
Wybór lekarza, do którego pójdziemy z dzieckiem jest bardzo ważny. Istotne jest, aby neurolog dziecięcy miał doświadczenie w leczeniu zaburzeń koncentracji i uwagi u dzieci. Jednym z takich specjalistów jest dr Magdalena Kaczorowska-Frontczak, która przyjmuje w Specjalistycznej Poradni Dziecięcej Kindermedica, gdzie działa Poradnia Neurologii Dziecięcej. Pani doktor od 2003 roku jestem zawodowo związana z Kliniką Neurologii Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi, w tym mających problemy z koncentracją i uwagą.
W celu umówienia się na konsultację u neurologa dziecięcego, skontaktuj się z placówką Poradnia Kindermedica pod numerem telefonu: +48 507 022 003 lub skorzystaj z wygodnej metody umówienia konsultacji online.
Główną przyczyną problemów z koncentracja są zaburzenia neurologiczne, spowodowane spowolnionym bądź zahamowanym rozwojem struktur mózgowych odpowiedzialnych za koncentrację, znajdujące się w płacie czołowym.
Trudności z koncentracją moc być wynikiem choroby somatycznej bądź psychologicznej. Niezależnie od przyczyny, nieleczone zaburzenie koncentracji i uwagi może mieć poważne konsekwencje.
Sam brak koncentracji nie świadczy od razu o wystąpieniu ADHD. Przy Zespole Nadpobudliwości Psychoruchowej występuje również wzmożona aktywność ruchowa oraz impulsywność w zachowaniu.
Główne objawy zaburzenia koncentracji u dzieci to m.in. nieumiejętność zwracania uwagi na szczegóły, brak umiejętności skupienia się na jednym zadaniu przez dłuższy czas, brak reakcji na przekazywane komunikaty, porzucanie zadania przed jego ukończeniem lub niedokładne, brak właściwej organizacji pracy czy niechęć do podejmowania aktywności umysłowej. Objawy muszą trwać dużej niż 6 miesięcy oraz występować w różnych aspektach życia dziecka.
Jeżeli u dziecka występują problemy z koncentracją, należy w pierwszej kolejności udać się do lekarza neurologa dziecięcego.
