Jak rozpoznać autyzm u dziecka?

Pierwsze objawy autyzmu można zaobserwować u dziecka już na wczesnym etapie życia, nawet przed ukończeniem 1. roku życia. Niemniej jednak, diagnozę autyzmu można postawić dopiero, gdy dziecko skończy 2. rok życia. Kluczowe jest obserwowanie zachowań dziecka w różnych sytuacjach w codziennym życiu oraz konsultacja ze specjalistą w przypadku jakichkolwiek obaw. Wczesna diagnoza i terapia mogą znacząco poprawić jakość życia dziecka i jego rodziny.

Jak sprawdzić, czy dziecko jest autystyczne?

Rozpoznanie autyzmu u dziecka może być wyzwaniem, ponieważ objawy mogą być bardzo zróżnicowane oraz w różny sposób nasilone. Istnieją jednak pewne charakterystyczne cechy i zachowania, które mogą sugerować obecność zaburzenia ze spektrum autyzmu. Trudności te występują w sferze:

• komunikacji werbalnej i niewerbalnej – mowa zazwyczaj jest opóźniona, pierwsze słowa pojawiają się po 2. roku życia, wypowiedzi dziecka mogą przez dłuższy okres być niezrozumiała dla otoczenia bądź występuje regresja rozwojowa, czyli dziecko w pewnym momencie przestaje się komunikować. Pojawia się trudność w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktu wzrokowego, brak reakcji na imię, brak odwzajemniania uśmiechu społecznego,
• społecznej - mogą pojawić się problemy w nawiązywaniu relacji interpersonalnych, rozumieniu i interpretacji sygnałów mowy ciała, gestów, żartów, ironii a także norm i zasad panujących w społeczeństwie, dziecko może nie wykazywać chęci do zabawy z innymi dziećmi, bawić się na własnych zasadach, nie występuje zabawa „na niby”,
• zachowania - preferowane są powtarzalne, rutynowe czynności, fiksacja na pewnych czynnościach bądź rzeczach. Nowe rzeczy, zmiany w rutynie wywołują lęk i niepokój, trudność w przystosowaniu się,
• zmysłów - często występuje nadwrażliwość lub zbyt mała wrażliwość na bodźce zmysłowe. Dziecko może stymulować się np. poprzez docisk,
• emocjonalnej – pojawiają się trudności w rozpoznawaniu, nazywaniu, wyrażaniu i radzeniu sobie z emocjami własnymi, dziecko często jest płaczliwe, trudno jest go uspokoić. Reakcje emocjonalne mogą być nadmiarowe bądź nieadekwatne do sytuacji.

Jeżeli rodzic zauważy u swojego dziecka niepokojące zachowania, ma pewne obawy, najlepiej jest skonsultować się z psychologiem dziecięcym. Specjalista ten po dokładnym zebraniu wywiadu oraz obserwacji dziecka może zdecydować, czy należy wykonać diagnozę w kierunku spektrum autyzmu. Sprawdź, czym jest diagnoza Autyzmu u dzieci.

Czy autyzm można nabyć?

Nie, autyzmu nie można nabyć ani nie pojawia się nagle w ciągu życia dziecka. Autyzm rozwija się na wczesnym etapie życia dziecka, jeszcze w okresie prenatalnym, chociaż jego objawy mogą być zauważalne na różnym etapie życia. Niektóre dzieci mogą wykazywać typowe umiejętności rozwojowe, ale w wieku 1–2 lat przestają robić postępy. Ten proces nazywa się regresją rozwojową. Warto podkreślić, że regresja ta, jest naturalnym elementem spektrum autyzmu, a nie czymś "nabytym" w sensie choroby zakaźnej, szczepionki czy wpływu środowiska zewnętrznego po narodzinach.

Kiedy ujawnia się autyzm u dzieci?

Najczęściej objawy autyzmu są zauważalne między 12 a 36 miesiącem życia dziecka, jednak mogą być zaobserwowane później, jeśli jest to łagodniejsza forma autyzmu. U niektórych dzieci objawy mogą być zauważalne już w niemowlęctwie. Mogą one obejmować brak kontaktu wzrokowego, słabą reakcję na bodźce społeczne np. uśmiech czy głos rodziców lub brak odwzajemniania uśmiechu społecznego. U innych natomiast, objawy mogą być subtelne we wczesnym okresie życia i stają się bardziej widoczne w miarę wzrostu wymagań społecznych i komunikacyjnych.

Czy brak kontaktu wzrokowego to zawsze autyzm?

Brak kontaktu wzrokowego nie zawsze jest objawem wskazującym na autyzm. Należy pamiętać, że aby zdiagnozować autyzm u dziecka musi wystąpić szereg objawów występujących w sferze komunikacyjnej, społecznej oraz w zachowaniu. Brak utrzymywania kontaktu wzrokowego przez dziecko może sugerować np. jakieś trudności emocjonalne z kategorii lękowych bądź dziecko może być po prostu nieśmiałe. Nie można diagnozować autyzmu na podstawie tylko jednego objawu.